UX Designer worden, waar begin je?
Je wilt je specialiseren in UX Design, maar waar begin je? UX design is een breed vakgebied dat uit verschillende expertises bestaat. Je kunt ervoor kiezen om je te specialiseren, maar je kunt ook allrounder worden. Binnen UX design zijn meerdere beroepen te onderscheiden. We vertellen je er alles over.
Liever als whitepaper in pdf ontvangen? Dat kan!
De beroepen binnen UX design
UX researchers en strategen
Je hebt mensen die zich voornamelijk bezighouden met het begintraject: onderzoek doen en de strategie bepalen. Dat zijn UX researchers en UX strategen.
Interaction designers
Interaction designers geven de input van researches en strategen een plek in het design: ze bepalen het wat en waar in een website of app. Ze schetsen pagina’s in wireframes, maar maken nog geen ontwerp. Dat doen de visual designers.
Visual designers
Ben je niet zo’n onderzoeker en ligt je hart bij grafisch ontwerp? Dan houd jij je bezig met het visual design van het traject.
Waar wil je werken?
Het is ook belangrijk om je af te vragen voor wat voor een bedrijf je graag wilt werken. Als je bij een grote organisatie aan de slag gaat, is het slim om je te specialiseren in een klein onderdeel van UX design. Bij kleinere bedrijven word je sneller ingezet voor het gehele plaatje. Er wordt in die situatie vaak meer van je gevraagd.
Wat is UX design en wat moet je kunnen?
UX designers proberen altijd een optimale gebruikersbeleving te ontwerpen, die exact voldoet aan de wensen en behoeften van de klant. Denk aan een soepele klantreis zonder hindernissen. Om dat voor elkaar te krijgen, zorgen ze dat het design samensmelt met alle diensten en producten die het bedrijf aanbiedt.
UX design begint bij onderzoek
Zonder onderzoek ben je in UX design nergens! UX designers kruipen in de huid van gebruikers door met verschillende methoden de juiste vragen te stellen. De data die dit oplevert, analyseren ze en gebruiken ze om een uitgekiende UX strategie te ontwikkelen. Onderzoek is dus de basis van een effectief UX design.
Niet alleen voor websites en apps
UX design is niet alleen toepasbaar op websites en apps, maar op álle producten die een gebruiker hebben – mens of dier. Maar in de loop der tijd is UX design wel steeds meer in het verlengde gekomen van UI design: het ontwerp van user interfaces voor websites en apps. Toch kun je het werkproces van UX nog steeds breed inzetten: of je nu een festival ontwerpt of de check-in op een vliegveld. In deze whitepaper kijken we vooral naar websites en apps. Ben je geïnteresseerd in het bredere gebied? Verdiep je dan eens in Design Thinking.
Het UX design proces
Of je nu een website of app ontwerpt, het proces dat je doorloopt is grotendeels hetzelfde. Al heb je voor het ontwerp van een webshop wel andere kennis nodig dan voor een app die gebruikers inzicht moet geven – bijvoorbeeld in het energiegebruik van een pand.
Het doel van een webshop is conversie: je wilt dat passieve bezoekers actieve klanten worden doordat ze een product aanschaffen. Een effectief UX design ‘duwt’ die bezoekers de juiste richting in. Hiervoor kun je verschillende beïnvloedingstechnieken voor inzetten.
Zulke technieken zijn er bijvoorbeeld op gericht om mensen te helpen bij hun keuze – denk aan het tonen van reviews. Soms worden beïnvloedingstechnieken verkeerd gebruikt. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer je mensen al bij hun eerste bezoek korting geeft. Je lokt ze dan uit om snel een keuze te maken, zonder dat ze even rustig hebben kunnen nadenken. Onthoud dat UX design altijd tot doel heeft om fans voor de lange termijn te maken. De behoeftes van gebruikers staan áltijd centraal.
Bij een app die bijvoorbeeld energieverbruik meet, zijn zulke beïnvloedingstechnieken minder van belang – tenzij de app gebruikers tot actie moet aanzetten. Is de app vooral bedoeld om gebruikers inzicht te bieden? Dan is usability erg belangrijk: de app moet gebruikersvriendelijk zijn, makkelijk aan te leren en efficiënt in gebruik.
Wat doet een UX designer?
Een UX designer moet dus best wat kunnen. Onder andere:
- Data onderzoeken en analyseren
- Interviews afnemen en gebruikerstesten uitvoeren
- Mensen observeren en hieruit conclusies trekken
- Digitale gereedschappen beheersen, zoals designtools, wireframing, prototyping, cardsorting en researchtools
- Op verschillende manieren inspiratie opdoen
- Een planning maken
- Werk pitchen
- Werk toetsen met verschillende testmethodes
- Schermen schetsen en klikmodellen maken (wireframing en prototyping)
- Over brede vakkennis beschikken, bijvoorbeeld over beïnvloedingstechnieken
Inlevingsvermogen
Maar de allerbelangrijkste skill voor een UX designer is inlevingsvermogen. Hoe zouden klanten het ontwerp ervaren, wat zijn hun behoeftes en waar liggen hun bezwaren? Daarvoor kijkt een UX designer onder andere naar het gedrag van gebruikers, en naar de verschillende typen mensen die de site of app bezoeken.
De skills van een UX designer
Je kunt je specialiseren in UX design, interaction design of visual design. Maar je kunt ook allrounder worden. Dan moet je de volgende skills onder de knie hebben:
- UX design strategie
- UX research
- Usability en usability testing
- Interaction design
- Visual design
- Tools beheersen, bijvoorbeeld Sketch, Figma, Adobe XD en Axure RP
- Conversieoptimalisatie
- Persuasive design
- UX copywriting
UX design strategie
Voordat je ook maar iets ontwerpt, moet je in grote lijnen weten wat de doelen, doelgroepen, probleemstellingen en randvoorwaarden voor het design zijn. Vaak krijg je deze informatie in een briefing van je opdrachtgever. Vervolgens doe je uitgebreid onderzoek: hoe zien de verschillende doelgroepen er precies uit? Hoe denken ze, waar hebben ze behoefte aan, wat vinden ze vervelend? De data die je met je onderzoek ophaalt, analyseer je en verwerk je in een UX strategie.
UX research
Het onderzoek voor een UX strategie kun je op verschillende manieren doen. Belangrijk is dat je de juiste onderzoeksvragen formuleert en vooraf een script schrijft. De resultaten uit je onderzoek analyseer je, om je keuzes verderop in het proces goed te kunnen onderbouwen.
Usability testing
Als UX designer moet je alles wat je maakt, altijd testen. Daar zijn verschillende manieren voor, maar een test met echte gebruikers levert de meest waardevolle informatie op. Usability testing gebeurt vaak in een UX lab. Handig dus als je weet hoe je zo’n lab inricht met hard- en software, en hoe je een zinvolle gebruikerstest van begin tot eind uitvoert.
Interaction design
Wanneer je een interaction design maakt, gebruik je de UX strategie om schermen te schetsen. Je bepaalt welke informatie waar moet staan, en hoe je bezoekers kunt sturen zodat ze zo vlot mogelijk bij de juiste content uitkomen. Deze schetsen heten wireframes. Ze zijn nog niet in een bepaalde stijl gegoten, maar nog zwart-wit en puur bedoeld om de opbouw en indeling van de pagina’s weer te geven.
Uiteindelijk maak je de wireframes ook klikbaar, zodat je al een gevoel krijgt bij de werkzaamheid van de app of site. Een klikbare wireframe noem je een prototype. Deze laat je aan je opdrachtgever zien, zodat die al in een vroeg stadium weet hoe de website of app er ongeveer uit komt te zien en nog feedback kan geven. Het prototype kan ook al bij gebruikers worden getest.
Visual design
Is het prototype af, getest en goedgekeurd, dan kun je de schermen visueel opmaken. Vaak doet een visual designer of grafisch ontwerper dit, maar als allrounder moet je deze skill eigenlijk ook beheersen. Je voert niet alleen de huisstijl door, maar kijkt ook hoe je de klantreis kunt verbeteren door de designprincipes toe te passen: eenheid, hiërarchie, balans, contrast, proportie en ritme.
Verschillende tools
Schermen, wireframes en klikmodellen ontwerp je in software. Je hebt de keuze uit verschillende programma’s, waarvan Sketch, Adobe XD en Figma op dit moment de populairste zijn. Alle drie zijn ze heel geschikt om websites en apps mee te ontwerpen.
Het is belangrijk dat je minstens een van deze tools beheerst. Ze helpen je namelijk om aanpassingen efficiënt door te voeren, en je kunt ze gebruiken om je designs te pitchen. Hoe meer van deze programma’s je kent, hoe beter. De ene opdrachtgever krijgt z’n designs namelijk het liefst aangeleverd in Sketch, terwijl een ander misschien de voorkeur geeft aan Adobe XD of Figma.
Sketch
Sketch wordt op dit moment het meest gebruikt in Nederland. Het was ook het eerste professionele programma om user interfaces in te ontwerpen, en werd wereldwijd omarmd door de UX wereld. Toonaangevende bedrijven als Google en Facebook werken ermee. Sketch werkt wel alleen op een Apple-computer.
Adobe XD
Adobe XD en Figma hebben het voordeel dat ze ook op Windows werken. Adobe XD is een nieuwe toevoeging aan de Adobe-familie, en draait helemaal om user experience en user interfaces. Je kunt er handig wireframes in maken, die je vervolgens makkelijk omzet naar een visual design. Uiteindelijk maak je een klikbaar prototype van je website of app. Allemaal in één programma.
Figma
Figma is de eerste alles-in-één ontwerptool die helemaal binnen je browser werkt. Dat maakt het voor teams makkelijker om samen software te maken, in elke fase van het ontwerpproces. Figma is op dit moment een van de meest toonaangevende UI- en UX ontwerptoepassingen, met uitgebreide ontwerp-, prototyping- en codegeneratietools. En, groot voordeel: het werkt zowel op Mac als in Windows.
Met deze skills kun je allround aan de slag als UX designer. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om je in een van deze skills te verdiepen.
Wil je je nog verder specialiseren en meer expertise opdoen? Er valt nog meer te leren!
Verder in prototyping met Axure RP
Met Sketch, Adobe XD en Figma kun je eenvoudige klikmodellen maken, maar wil je nog iets verder gaan met prototyping? Dan is het programma Axure RP perfect. Hiermee kun je zelfs een webformulier werkend maken, compleet met verplichte velden en opmerkingen. Het is geen designprogramma, maar echt bedoeld voor wireframes en prototyping. Het programma is wel iets technischer en voor de complexere zaken zul je moeten programmeren.
Usability
Om een sterke UX strategie te schrijven of een wireframe of visual design te maken, moet je usability-kennis hebben. Zo moet je rekening houden met verschillende richtlijnen, zoals toegankelijkheid, formulieren, navigaties, calls to action en meer.
Conversieoptimalisatie en persuasive design
Een website of app hoeft niet altijd helemaal vanaf nul ontworpen te worden. Soms is er alleen een optimalisatieslag nodig. Zelfs als een website of app perfect werkt, gebruiksvriendelijk is en qua usability helemaal op orde is, kan het zijn dat bezoekers toch naar de website van de concurrent gaan. In dat geval zijn ze er toch niet van overtuigd om voor jouw site te kiezen. Daar komt een stukje psychologie bij kijken. Met conversieoptimalisatie en persuasive design verbeter je het design van een website of app aan de hand van die psychologie.
UX copywriting
Een website of app bestaat nooit alleen uit visuele elementen: er staat ook tekst op. Voor een UX designer is het belangrijk dat je al in je wireframes en het visual design goede teksten gebruikt. Zo kun je je app of website al in een vroeg stadium volwaardig testen. Je kunt ervoor kiezen om met een UX copywriter samen te werken, maar je kunt ook zelf de kneepjes van het vak leren. Een UX copywriter schrijft korte stukjes tekst – soms maar een paar woorden – die het design verduidelijken, bezoekers overtuigen en aansluiten bij de merkbeleving van een bedrijf. De meeste website- en appbezoekers lezen niet, maar scannen. Belangrijk dus dat de UX copy op orde is.
Samenvatting
Dus jij wilt je specialiseren in UX design. Waar begin je?
Begin bij jezelf
Stel jezelf eerst de vraag welke onderdelen van UX design je het meest aanspreken. Wil je je specialiseren, of word je allrounder? Ga je aan de slag met onderzoek en strategie, of vind je het visuele aspect interessanter? Je kunt je ook alvast afvragen bij wat voor bedrijf je zou willen werken. Is dat een grote organisatie, dan kun je je beter specialiseren. Heb je een kleiner bedrijf op het oog? Dan is het handig om van alles wat te weten.
Kennis opdoen
Wanneer je weet welke kant je op wilt, is het belangrijk om de juiste skills aan te leren. Zo wil je je keuzes goed kunnen onderbouwen en pitchen bij je werk- of opdrachtgever. Daarvoor is het belangrijk dat je je echt in het vak verdiept. Je kunt zelf aan de slag door online informatie op te zoeken, maar er zijn ook veel goede trainingen en opleidingen die je op weg kunnen helpen.
Leren door te doen
Maar het belangrijkste is: ga aan de slag! Heb je genoeg basiskennis? Start dan bijvoorbeeld met kleine projectjes voor vrienden of familie. Zo bouw je een portfolio op en leer je door te doen.
Over Competence Factory
Competence Factory is een opleidingsinstituut in Utrecht. Al dertig jaar bereiden we professionals voor op hun future jobs. In 1990 waren we de eerste met internettrainingen en nieuwe media-opleidingen. Anno 2021 zijn we nog steeds trendsetter met opleidingen in design thinking, online marketing, webdesign en UX. Hiermee werkt Competence Factory aan de skills die er morgen van professionals worden gevraagd.
Bekijk alle UX design trainingen en opleidingen op de website of neem contact met ons op voor gratis opleidingsadvies.
